تعریف:

برونشيت عفوني يك بيماري ويروسي حاد و بسيار مسري ماكيان ميباشد كه با نشانه هاي تنفسي ( تنفس با دهان باز ، عطسه ؛ سرفه و ترشحات بيني) ،بيماري شديد كليوي در اثر سويه هاي نفروتروپيك و كاهش شديد توليد تخم مرغ مشخص ميشود . بيماري برونشيت فقط در ماكيان بروز مي كند . در صورت عدم برخورد قبلي باويروس ، پرنده در تمام سنين به بيماري حساس است . وقوع بيماري در بسياري ازكشورهاي دنيا گزارش شده است و احتمالاً در تمام كشورهاييي كه ماكيان به تعداد خيليزياد پرورش مي يابند ، وجود دارد . برونشيت عفوني توسط يك كورروناويروس ايجاد ميشود . مقاومت اين ويروس در حد متوسطي است و به وسيله بسياري از ضدعفوني كننده هايمتداول از بين مي رود . بيماري برونشيت  از طريق استنشاق قطرات كوچك حاويويروس كه از ماكيان عفوني و در حال سرفه دفع مي شوند ، انتقال مي يابد . ويروسبرونشيت ممكن است تقريباً به مدت 4 هفته در مرغداريهاي آلوده باقي بماند . تعدادكمي ازپرندگان تا چند ماه پس از عفونت ، به صورت حامل و دفع كننده ويروس باقي ميمانند.

نشانه هاي باليني:

جوجه هاي كم سن:

 1 – اين نشانه ها شامل سرفه ، عطسه ، صداهاي تنفسي وترشحات بيني و چشم مي باشد . اگرچه شدت نشانه ها متفاوت است اما ميزان ابتلابالاست .

2 – پرندگان مبتلا ، ضعيف و سست بوده ، در نزديكي منبع حرارتيتجمع مي كنند .

3 – مرگ و مير در جوجه هاي جوان معمولاً ناچيز است مگر اين كهبيماري با عامل عفوني ديگري همراه شود . ممكن است سويه هاي كليوي مرگ و مير بالاييايجاد نمايند .

ماكيان تخمگذار و گوشتي:

1 – سرفه ، عطسه و صداهاي تنفسي وجود دارد ، ولي ترشحات بيني وچشم بندرت ديده مي شود .

2 – كاهش مشخصي در توليد تخم مرغ ( تا50%) به وجود مي آيد . غالباً تخم مرغهايي با پوسته نرم يا بد شكل وجود دارند .گاهي آلبومين تخم مرغ آبكي مي شود . كيفيت پايين تخم مرغ و بد شكلي پوسته ، ممكناست پس از واگيري بيماري برونشيت، به مدت طولاني باقي بماند .

جوجه هايي كه در زير 2 هفتگي به بيماري برونشيت مبتلا شده ياواكنش شديدي نسبت به واكسن برونشيت  از خود نشان داده اند ممكن است هرگزتخمگذاران خوبي نشوند .

تشخيص:

انجام آزمايشهاي سرمي در دوره حاد و نقاهت بيماري ، ممكن استدر نشان دادن پاسخ اختصاصي ايمني بسيار مفيد باشد . چندين روش از جمله خنثي سازيسرم يا ويروس ، اليزا و روش تصحيح شده ممانعت از جمع شدن گلبولهاي قرمز ، براي اينمنظور وجود دارند .

كنترل و پيشگيري:

واكسن هاييي براي پيشگيري از بيماري برونشيت در ماكيانجوان مورد استفاده قرار مي گيرند . اين واكسن ها تنها هنگامي موثرند كه حاوي همانسروتيپ هاي ويروسي موجود در منطقه واكسيناسيون باشند . اگر واكسيناسيون درموردجوجه هايي انجام شود كه داراي ايمني مادري هستند ، بايد حداقل يكبار ديگرتكرار شود . گاهي از واكسنهاي چند گانه برونشيت استفاده مي شود . واكسن برونشيتعفوني اغلب همراه با وكسن نيوكاسل در يك ويال مي باشد .

درمان:

اگرچه ممكن است آنتي بيوتيكهاي وسيع الطيف مشكلات باكترياييهمراه با بيماري برونشيت را كنترل نمايند ، اما هنوز هيچ درمان موثري براي بيماريبرونشيت شناخته نشده است .

منبع :

1 . راهنماي بيماري هاي طيور ، تاليف سي اي وايتمن و اي ايبيكفورد ، ترجمه آقايان دكتر محمد حسين بزرگمهري، دكتر بهرام شجاعدوست، دكترعليرضا اكبري، دكتر غلامعلي كليدري، دكتر نريمان شيخي، انتشارات سازمان اقتصاديكوثر، چاپ اول، تهران ، 1375