تعريف:

     نيوكاسل نوعي بيماري ويروسي است كه در گونه هاي مختلف پرندگان اعم از اهلي ووحشي ديده مي شود . از خصوصيات آن ، وجود تنوع در: ميزان واگيري ، مرگ و مير ،نشانه ها و جراحات بيماري مي باشد .

نشانه هاي بيماري نيوكاسل ناشي ازسويه هاي بيماري زاي ضعيف ( لنتوژن) در ماكيان ممكن است خفيف يا بدون علامت باشد وموجب مرگ و مير اندكي شود يا بدون مرگ و مير باشد .

بيماري نيوكاسل ناشي از سويه هاي بيماري زاي متوسط (مزوژن) در جوجه هاي جوان عوارض تنفسي و در پي آن يا بطور همزمان عوارض عصبي و نيز مرگ و مير ايجاد مي نمايد . بروز اين بيماري در مرغهاي تخمگذار با كاهش چشمگير و ناگهاني توليد تخم مرغ همراه با نشانه هاي خفيف يا بدونن شانه مرگ و مير كم يا بدون مرگ و مير مشخص مي گردد .

سويه هاي بيماري زاي حاد (ولوژن)نيوكاسل در مرغها معمولاً موجب بيماري با دوره كوتاه و نشانه هاي مشخص تنفسي ،اسهال ، فلجي مي شوند و در انتها اغلب پرنده هاي مبتلا مي ميرند.

بيماري در اغلب پرندگان وحشي و زينتيبه طور واضح ديده نمي شود .نشانه ها در صورت ظهور ، متفاوت بوده ولي اغلب شاملتنفس با دهان باز ، اسهال و متعاقب آن عوارض عصبي مي باشد . اغلب اوقات مرگناگهاني از اولين نشانه هاي بيماري نيوكاسل محسوب مي گردد .

عامل بيماري نيوكاسل يكپاراميكزوويروس است . قدرت بيماري زايي سويه هاي متعدد و شناخته شده اينويروس ، بسيار متفاوت است .

ترشحات حاوي ويروس ، كه از پرندگانمبتلا دفع مي شوند ،موجب آلوده شدن غذا ، آب ، كف كفش ، لباس ، وسايل ، لوازم ومحيط مي شود . در صورتي كه پرندگان حساس در معرض هر يك از منابع فوق قرار گيرند ،بيماري به آنها منتقل مي گردد .

ممكن است تخم مرغهاي حاصل از مرغهاي مبتلا ، حاوي ويروس باشند .

ويروس واكسنهاي زنده ممكن است بهعنوان يك منبع ويروس نيوكاسل عمل نمايند .

نشانه هاي باليني

1 – شكل تحت حاد

      بيماري به طور ناگهاني با كسالت و بي اشتهايي خفيف شروع مي شود . معمولاً نشانه هاي تنفسي وجود دارند ولي ممكن است خفيف يا نامشخص باشند . ميزان مرگ و مير كم استيا وجود ندارد .

گاهي نشانه هاي مربوط به ابتلاي سيستماعصاب مركزي در چند پرنده ديده مي شود ولي اين نشانه ها غالباً ظاهر نمي گردند .

توليد تخم مرغ در طيور تخمگذار ، طيمدت چند روز تقريباً به طور كامل قطع مي شود . تخم مرغهاي توليد شده كيفيت مطلوبيندارند و ممكن است پوسته آنها نرم ، خسن ويا بدشكل باشد . بسته به مرحله اي ازتوليد كه عفونت بروز مي كند ، ممكن است توليد به آرامي به وضع قبلي باز گردد و ياهيچگاه به وضعيت طبيعي باز نگردد .

2. شكل حاد:

       متناسب به تمايل ويروس به بافتهاي خاص ، نشانه هاي بيماري متغير است .بسياري ازمرغهاي مبتلا ، غالباً دچار تنگي نفس ، اسهال شديد ، تورم بافت ملتحمه چشم و فلجي مي شوند و بالاخره ظرف مدت 2 تا 3 روز مي ميرند . ممكن است بافتهاي اطراف چشم ،متورم و تيره باشند و ترشحات چسبناك در اطراف چشم و بيني مشاهده شوند . برخي ازپرندگان كه زنده مي مانند ظرف چند روز نشانه هاي عصبي را بروز مي دهند مانند : لرزش، پيچش سروگردن ، چرخش ، فلجي و اسپاسم هاي كلونيك . ميزان ابتلا و مرگ و ميربالا و تا حدود 100% مي باشد .

تشخيص بيماري:

1 - هرچند كه ممكن است براساس تاريخچه،‌ نشانه ها و جراحات ،‌ در منطقه اي كه بيماري نيوكاسل وجود دارد به آن مشكوك شد، ولي همواره براي تاييد تشخيص بايد از روشهاي آزمايشگاهي كمك گرفت .

2 – جداسازي و شناسايي ويروس (معمولاً توسط تخم مرغ جنين دار) ضروري مي باشد . آزمايشهايي كه براي تشخيص اهميت دارند عبارتند از :

- هماگلوتيناسيون

- آزمايش خنثي كردن ويروس

- آزمايش خنثي كردن تشيكل پلاك

- تلقيح ويروس به ماكيان ايمن وغيرايمن

- به كار گرفتن روش آنتي بادي فلورسنتبا استفاده از آنتي سرم كونژوگه نيوكاسل

كنترل و پيشگيري:

ماكيان و بوقلمون را مي توان با واكسيناسيون مناسب عليه بيماري نيوكاسل ايمن كرد .

درمان:

بيماري نيوكاسل درمان ندارد .

منبع : راهنماي بيماري هاي طيور ، تاليف سي ايوايتمن و اي اي بيكفورد ، ترجمه آقايان دكتر محمد حسين بزرگمهري، دكتر بهرامشجاعدوست، دكتر عليرضا اكبري، دكتر غلامعلي كليدري، دكتر نريمان شيخي، انتشارات سازمان اقتصادي كوثر، چاپ اول، تهران ، 1375